Kiến trúc đình làng Đồng Kỵ - nơi thờ phụng Lôi Đức Thánh Thiên Cương Đế

Đình làng Đồng Kỵ, nơi thờ phụng Lôi Đức Thánh Thiên Cương Đế, danh tướng của Thánh Gióng

 Đình làng Đồng Kỵ được xây dựng vào thời Hậu Lê, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 6 (1745). Đình làng thờ vị Thần Thành Hoàng là Lôi Đức Thánh Thiên Cương Đế, người có công dẹp giặc Xích Quỷ và cùng với Đức Thánh Phù Đổng Thiên Vương trừ giặc Ân.

Nói đến thị xã Từ Sơn - Bắc Ninh, người ta sẽ nhắc tới Đền Đô và Đình làng Đình Bảng đầu tiên, đây là hai di tích lịch sử cấp Quốc gia nổi tiếng cả nước. Nhưng ít ai hay, ở Từ Sơn còn có Đình làng Đồng Kỵ cũng nổi tiếng không kém với lễ hội rước pháo từ xa xưa và được công nhận là di tích lịch sử Quốc gia năm 1990.

Kiến trúc đình làng được xây dựng theo kiểu chữ công, gồm: tòa Đại bái, Thiêu hương và Hậu cung với tám góc đao cong vút. Các cấu kiện gỗ như đầu dư, con trồng, cốn, kẻ bẩy... được trạm trổ hoa văn rồng phượng rất tinh tế và có tính nghệ thuật cao, đặc biệt trên nóc Đình còn được đắp nổi hình Tưởng Long trầu nguyệt.

Với không gian kiến trúc rộng, khuôn viên đình với những cây đa, cây đề hàng trăm năm tuổi cùng những chiếc cầu đá bắc ngang qua hồ nước tạo nên một vẻ đẹp đặc trưng, bình yên và cổ kính. Mái đình lợp ngói mũi hài, bốn góc có 4 đầu đao cong. Bên trong đình, các cột, mái làm bằng gỗ lim, được trạm trổ tinh vi và có sự tương ứng với nhau một cách hợp lý. Nền đình làm bằng sàn gỗ, cao hơn 1m so với sân đình để tránh úng ngập vào mùa mưa bão. Phía nền gỗ gần sát bên ngoài cửa cao hơn phía trong khoảng 8-10cm để làm chỗ ngồi cho các cụ thượng thọ mỗi khi có việc làng.

Cũng như bao ngôi đình khác, đình làng Đồng Kỵ là ngôi nhà chung để người dân hội họp, sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng và tế lễ thờ cúng các vị thần đã có công giúp nước hộ dân. Hội làng diễn ra từ ngày mùng 4 đến mùng 6 tháng Giêng. Trong những ngày này, ngày mùng 4 được coi là ngày quan trọng và náo nhiệt nhất, vì nó diễn ra lễ hội rước pháo để tưởng niệm công trạng của vị Thành Hoàng làng khi xưa.