Khám phá nhà cổ họ Mai tại Vĩnh Long

Bước qua hàng hiên, người lữ hành liền được xoa dịu cảm giác nóng rát của ánh nắng xứ nhiệt đới, và bước sâu vào bóng râm dịu dàng được tạo ra từ lớp ngói cổ xưa, để đắm mình trong không gian “vi khí hậu" với các chuẩn mực sáng tối cũng như nhiệt độ khác biệt hẳn với sự chói chang bên ngoài.

Nội thất nhà cổ là sự sắp đặt tinh tế của những vùng nhập nhoà giữa sáng và tối, giữa những lớp cửa đóng-mở, vừa hé ánh sáng để làm nổi lên vân hoa ngũ sắc của xà cừ hay nhũ vàng, cũng vừa làm hoa cỏ và linh thú chạm khắc trở nên sống động giữa độ sâu bóng tối.

 

Đó là thứ không gian được người xưa cất nhắc dựng lên để sống hài hoà với thứ ánh sáng chói chang của vùng đất này, để tạo ra một nơi nghỉ ngơi yên bình nhưng cũng không quá cách biệt với cảnh sắc của cỏ cây đung đưa giữa ban trưa.

 

Chủ nhân ngôi nhà là chị Nhi, người sau nhiều nghĩ suy đã quyết định lưu giữ lại hiện trạng căn nhà và chăm sóc những di sản tổ tiên để lại. Tiếp đón chúng tôi bên bàn trà, chị kể: “Từ nhỏ tới lớn, chị sống trong nhà quen rồi nên chị thấy bình thường, tưởng là nhà ai cũng như vậy. Sau này lớn lên đi du lịch nhiều nơi, thấy mọi người chụp hình nhà cổ thì mới nhận ra nhà mình cũng đặc biệt. Chị mới quay về chăm sóc cho ngôi nhà của mình.

 

Đô thị hiện đại được xây lên với những quy chuẩn Tây phương, với mặt kính chói chang và những con đường tấp nập xe cộ giờ đây đã bao trùm toàn cầu. Và chính khi đối diện với các làn sóng hiện đại đó, con người mới bắt đầu nhận ra niềm quyến luyến và thương nhớ ngôi nhà và mảnh vườn mình từng lớn lên.

 

Cuộc sống trong những ngôi nhà cổ vừa mang niềm hoài cảm đẹp đẽ, nhịp sống thanh nhã, cũng bao gồm cả muộn phiền âu lo khi giữ lấy trách nhiệm gìn giữ nếp xưa. Như suốt Tết vừa qua chị đã dành số ngày nghỉ hiếm hoi để bóc tách, đánh bóng lại những bức liễn của gia đình vốn từng bị phủ mờ bởi sơn công nghiệp.

Nhìn chị tập trung và nhẹ nhàng gột rửa những chi tiết tinh tế trên lớp khảm xà cừ làm chúng tôi suy nghĩ nhiều thêm về cũ-mới, về lựa chọn đổi thay. Dường như đã đến lúc có một thế hệ trẻ biết thương nhớ truyền thống.